ضرورت تحول بنیادین در حوزه سواد رسانه‌ای
تاریخ انتشار: ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۲۱۵۹۲
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، رادیو تبیین در برنامه گفته ناگفته‌ها با آقای هادی البرزی دکترای ارتباطات و کارشناس سواد رسانه‌ای و فضای مجازی گفتگو کرد، جزئیات این گفتگو به شرح ذیل است:
سوال: شب گذشته قدری گسترده‌تر سواد رسانه‌ای را شرح دادید و تعریفش را برای عزیزان شنونده و اینکه سواد رسانه‌ای برای زندگی امروز صنعتی و گسترده رسانه‌ای خودمان به چه کارمان می‌آید؟
البرزی: با توجه به اینکه ما در دوره‌ای قرار گرفتیم که شب گذشته هم بحث کردیم که بیشتر کنش‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ما در فضای مجازی دارد رقم می‌خورد و در واقع پیام‌های خودمان را از آنجا می‌گیریم و وارد یک جامعه شبکه‌ای شدیم در واقع هم اکنون برخی از علمای جدید ارتباطات اعتقاد دارند که ما از جامعه شبکه‌ای هم عبور کردیم وارد جامعه پلتفرمی شدیم و در فضای پلتفرم‌های مختلف دارد کار‌های ما انجام می‌شود در واقع شما می‌بینید که در حوزه آموزش پلتفرم‌های آموزشی شکل گرفته در حوزه اقتصادی پلتفرم‌های اقتصادی و ما فعالیت هایمان و کنش‌های اجتماعی مان را داریم در این فضا‌ها شکل می‌دهیم، با توجه به این گستردگی حضور ما در فضای مجازی قطعاً یک سوادی نیاز است که ما اسمش را گذاشتیم سواد رسانه‌ای یا سواد سایبری، بعضی‌ها هم می‌گویند در فضای مجازی این سواد در واقع یک توانایی و مهارت به ما می‌دهد که قدرت تحلیل و ارزیابی پیام‌های رسانه‌ای را داریم پیدا می‌کنیم، باید پیدا کنیم که بتوانیم در این فضا در واقع کار‌های خودمان را انجام بدهیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سوال: آقای دکتر یک موضوعی که وجود دارد و علامت سوالی که در ذهن بنده است و می‌خواهم خدمت شما عرض کنم این است که ما سواد رسانه‌ای را به مانند یک فرمول ریاضی و فیزیک می‌توانیم در نظر بگیریم که اگر از این فرمول استفاده بکنیم خودمان، با سواد در این حوزه می‌توانیم بدانیم یا خیر ما باید کنکاش بکنیم، باید پژوهش بکنیم، باید از هوش هیجانی خوبی برخوردار باشیم، باید در اجتماع باشیم، باید به روز باشیم این‌ها مهمه یا نه؟
البرزی: همانطور که شما گفتید ما سواد رسانه‌ای را علم و هنر می‌دانیم هنرش در واقع توانایی است که با تجربه به دست می آید، اما در واقع علمش آموختنی است یعنی سواد رسانه‌ای دو سویه دارد یک بخشش بله فرمول شاید داشته باشد و دانشش را در کلاس می‌توانید به دست بیاورید، ولی یک بخشش توانایی است که شما در واقع با کنکاش و در محیط بودن و تجربه کسب کردن به دست می‌آورید.
سوال: یعنی هم عملی و هم نظری؟
البرزی: بله، نمیشه گفت فقط با کلاس تئوری ما بتوانیم سواد رسانه‌ای خودمان را بالا ببریم، در غرب هم در واقع وقتی که ما کلاس‌های سواد رسانه‌ای این‌ها را نگاه می‌کنیم در کلاس‌های درس به طور تجربی بعضی موضوعات را منتقل می‌کنند برخی هم در واقع آموختنی است بخاطر این یک بخش باید قطعاً کلاس باشد و یک بخشش با بودن در فضای مجازی، ما این دانش را به دست می‌آوریم یعنی شما می‌بینید که طرف ممکن است یک بار سرش کلاه برود از یک اکانتی، از یک آدرس اینترنتی دفعه بعد حساس می‌شود به این موضوعات که مراقب باشد دوباره از یک سوراخ دوباره گزیده نشود یعنی بخش زیادی از این، یعنی این به این معنی نیست که ما همیشه باید خودمان تجربه کنیم بلکه به معنای این است که باید در این فضا مراقب باشیم، چون این فضا هم به مانند فضای واقعی درونش مجرم وجود دارد، درونش می‌خواهند روی عملیات روانی کار کنند، می‌خواهند جنگ شناختی کنند یعنی در این فضا بدون سلاح نمیشه وارد شد یعنی شما باید همیشه مراقب باشید نسبت به پیام‌هایی که به دست شما می‌رسد ممکن است در این پیام‌ها دستکاری شده باشد، دیالوگ کم شده باشد در واقع حذف صورت گرفته باشد پاره حقیقت گویی باشد یعنی همراه تکنیک‌های رسانه‌ای که ما در دوره رادیو و تلویزیون ما باهاش مواجه بودیم چند برابرش در این فضا دارد استفاده می‌شود.
سوال: درسته آقای دکتر البرزی موضوعی که وجود دارد ما در سال گذشته که پشت سرگذاشتیم در نیمه دوم سال آن اتفاقات ناخوشایند در کشور ما رخ داد، می‌خواهم ببینم که در این حوزه که شما دکترای ارتباطات را دارید و در فضای مجازی دستی بر آتش، می‌خواهم ببینم که واقعاً عزیزان ما که دارند در این حوزه فعالیت می‌کنند آیا سپر به سپر بیگانگان قدم برمی داشتند یا ما چند قدم از آنها عقب‌تر بودیم؟
البرزی: ما فضای رسانه‌ای پاییز سال ۱۴۰۱ را وقتی مطالعه می‌کنیم می‌بینیم که رسانه‌های معاند از دو تکنیک مهم استفاده می‌کردند یعنی یک جا در واقع با استفاده از تکنیک‌های احساسی و عاطفی بحث ترحم را استفاده می‌کردند و در مقابلش با ایجاد ترحم بعد که می‌دیدند این تکنیک جواب نمی‌دهد به حوزه خشم وارد می‌شدند یعنی دوگانه خشم و ترحم در رسانه‌های معاند و فضای رسانه‌ای استفاده می‌شد یعنی شما تمام موضوعات رسانه‌های معاند را وقتی تحلیل محتوی بکنید مثلاً تکنیک کشته سازی یکی از تکنیک‌های پرکاربرد در رسانه‌های معاند بود که این‌ها استفاده می‌کردند امروز صحبت‌های مقام معظم رهبری را که نگاه می‌کردیم در واقع یک نگاهی کردند به اتفاقات پاییز گذشته و گفتند که در این رسانهها در واقع ساخت کوکتل مولوتف و سلاح و این‌ها را آموزش می‌دادند یعنی این‌ها وارد شده بودند برای تولید خشم و به طور مستقیم می‌گفتند که در واقع چطوری مواد آتش زا درست کنید چطوری مثلاً وارد خیابان شوید و چه کار کنید یعنی این تکنیک، تکنیک تولید خشم بود. بعد از مدتی وارد تکنیک ایجاد ترحم شدند شما مثلاً می‌دیدید که این رسانهها یک جا می‌گفتند اعدام نکنید یک جا می‌گفتند اعدام بکنید یعنی یک دوگانه‌هایی را در حوزه‌های مختلف با توجه به شرایط و موقعیت‌های مختلف در واقع مورد استفاده قرار می‌دادند و ما در شب‌های قبل راجع به تکنیک تکرار هم صحبت کردیم و گفتیم که در واقع رسانه‌های معاند دستور کار را یک جا می‌گفتند که به چه فکر کنید و دفعه بعد می‌گفتند چگونه فکر کنید یعنی می‌آمدند با قالب بندی و چارچوب بندی موضوعات عمل می‌کردند ما کتاب پوشش خبری را وقتی جلوی دستمان بگذاریم و یک به یک تکنیک‌های این‌ها را مرور کنیم ما بیش از ۵۰ تا ۶۰ تکنیک پوشش خبری در دنیا نداریم که مورد استفاده قرار گرفته در رادیو و تلویزیون که هم اکنون در کتاب‌های پوشش خبری در دانشگاه تدریس می‌شود، این تکنیک‌هایی که وجود داشته این‌ها در فضای مجازی به روز می‌کنند یعنی از فضای رادیو و تلویزیون رسانه‌های لندنی و ماهواره‌ای استفاده می‌کنند و بعد انعکاسش می‌دهند در فضای مجازی، در فضای ۳۶۰ درجه که بتوانند در واقع آن نتیجه‌ای را که می‌خواهند بگیرند یعنی آن جنگ شناختی را ایجاد کنند و ما دیدیم که رهبر انقلاب هم در سخنرانی قبلی شان گفتند که این‌ها طراحی و برنامه ریزی درستی را انجام داده بودند، اما در نتیجه نتوانستند به نتیجه برسند دلیلش همین بخشی بود که مردم ما بصیرت داشتند در واقع اگر آن بصیرت نبود، آن سواد رسانه‌ای نبود که با تجربه به دست آمد، چون ملت ما در تجربه‌های مختلفی مواجه بوده علت اینکه من می‌گویم سواد رسانه‌ای بخشی از آن تجربه‌ای بوده یعنی شما در مراحل مختلف انقلاب دشمن از تکنیک‌های مختلف استفاده کرده مردم هم تکنیک‌های دشمن را متوجه شدند، خب حالا در فضای رسانه‌ای دشمن زوم کرده روی جوانان و نوجوانان ما که ممکن است در این فضا با این تکنیک‌ها ناآشنا باشند، اینجاست که بحث سواد رسانه‌ای مهم می‌شود که مدارس و دانشگاه‌های ما باید بیایند روی این تکنیک‌ها کار بکنند تا دانش آموزان و دانشجویان هوشیار بشوند نسبت به جنگ شناختی که دشمن دارد در واقع انجام می‌دهد که به ما کمک کند که بتوانیم در آینده این مسیری را که این‌ها در رسانهها دارند استفاده می‌کنند و از فضای مجازی بهره می‌برند را بتوانیم از آن استفاده کنیم، ما تمام بحثمان هم اکنون در حوزه سواد رسانه‌ای به رده سنی دانش آموز و دانشجو برمی گرده که تعدادشان هم کم نیست ما حدود ۱۳ میلیون دانش آموز داریم حدود ۴ تا ۵ میلیون دانشجو داریم یعنی حدود ۲۰ میلیون نفر از جوانان و نوجوانان ما نیاز دارند که در مدارس و رسانهها با تکنیک‌های سواد رسانه‌ای آشنا بشوند.
سوال: آقای دکتر البرزی خیلی از اوقات هیجانات این گروه سنی که شما به آن اشاره کردید ما متاسفانه خیلی نتوانستیم مسیر درست را نشان بدهیم و نوجوان و جوان خودمان را آشنا کنیم با ابعاد مختلف روحی و روانی خودش در این بازده سنی و به نظر من بیگانگان خیلی بهتر از ما در یکسری از اوقات این قشر مهم کشور ما را می‌شناسند و خوراک لازم را برای آنها تهیه می‌کنند درسته؟
البرزی: بله همینطور که گفتید هم اکنون بیشتر نسل جوان ما الان با انواع بازی‌های دیجیتال که بیشترش هم وارداتی است دارد از این‌ها استفاده می‌کند و ما در داخل هم نمی‌گویم تولید نمی‌شود، ولی به آن اندازه که ما باید توجه کنیم فناوران ما و دانشمندان ما و دانشجویان و اساتید ما وارد شوند به تولید بازی‌های دیجیتال در این حوزه که بومی باشد. ببینید تاثیرگذاری رسانه الان در واقع برای نسل جدید دانش آموزان و دانشجویان خیلی بیشتر است، چون این‌ها با گوشی‌های تلفن همراه و تبلت‌های خودشان دارند انواع تولیدات رسانه‌ای را مصرف می‌کنند اگر ما در واقع در این حوزه نتوانیم دست برتر را داشته باشیم و تولیداتمان به اندازه کافی نباشد و از طرف دیگر نتوانیم آموزش کافی را در مدارس بدهیم یعنی ما با یک کتاب درسی در پایه دهم نمی‌توانیم انتظاری که آن ماموریتی که برای آموزش و پرورش در این حوزه ترسیم شده را انجام بدهیم، نیاز به تحول بنیادین در حوزه سواد رسانه ای در اکثر پایه‌های ابتدایی، متوسطه و دانشگاه وجود دارد که بتوانیم این درس را که واقعاً مورد نیاز امروز جامعه ماست را با استفاده از معلمان مجرب در مدارس خودمان داشته باشیم. اگر این اتفاق بیفتد در واقع ما هم به لحاظ آموزشی یک پله می‌افتیم جلو و از طرف دیگر با تولیدات رسانه‌ای می‌توانیم آن مسیری را که برای ما طراحی کردند و رهبر انقلاب فرمودند که اتاق فکر‌های دولت‌های غربی که برای ما این طراحی‌ها را انجام می‌دهند و معلوم نیست در ماموریت بعدی آنها دنبال چی باشند یعنی ما باید آمادگی خودمان را داشته باشیم تمام این حوادث به ما این را گوشزد می‌کند که از دشمن به جز دشمنی نباید انتظار چیز دیگری داشت، ولی ما باید آمادگی خودمان را داشته باشیم در حوزه رسانه‌ای و این فعالان رسانه‌ای که در حوزه‌های مختلف داریم در حوزه رسانه ملی در سایر رسانه‌های بیرونی همه این‌ها باید به عنوان افسران جنگ نرم آمادگی خودشان را داشته باشند و تولیدات رسانه‌ای بومی را در دستور کار خودشان قرار بدهند که ما بتوانیم در مقابل این هم آوردی که ایجاد شده از دوره جنگ روایت تا بتوانیم پیروز میدان باشیم تا هم اکنون هم بودیم، ولی ما باید خیلی قویتر از این‌ها عمل بکنیم یعنی ایران قوی که ما راجع به آن صحبت می‌کنیم ایرانی است که در حوزه رسانه‌ای هم قوی باشد.
سوال: کمر همت را مسئولان امر محکم ببندند؟
البرزی: نیاز به این است که به نظر من شورای عالی انقلاب فرهنگی به موضوع ورود کند یعنی ماموریت دستگاه‌های فرهنگی را هم افزا کند تا بتوانیم نتیجه مطلوب را از این حوزه بگیریم.
سوال: امید به خدا همانطور که بعد از ۳ سال از همه گیری کرونا در کشورمان و جهان گذشت و خیلی از دانشمندان و محققان ما در این حوزه فعالیت کردند و واکسن تولید کردند و مردم ما را واکسینه کردند در برابر ویروس کرونا امیدوارم اقداماتی از این دست هم انجام بشود جوانان ما واکسینه بشوند در برابر آماج حملات فضای مجازی و رسانه‌ای.
البرزی: قطعاً همین طور است ما می‌توانیم را باید در حوزه رسانه‌ای ایجاد کنیم، تا الان هم این بوده انشاالله در آینده قویتر خواهد بود.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
کلیدواژه: رسانه های معاند سواد رسانه ای فضای مجازی حوزه رسانه داشته باشیم رسانه ای یعنی شما هم اکنون رسانه ها تکنیک ها پیام ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۲۱۵۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فیلم| واکنش کاربران مجازی به برخورد پلیس آمریکا با دانشجویان
کاربران فضای مجازی به برخورد خشونت‌آمیز پلیس آمریکا با دانشجویان واکنش نشان دادند. - اخبار رسانه ها -
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، کاربران فضای مجازی به برخورد خشونت‌آمیز پلیس آمریکا با دانشجویان واکنش نشان دادند.پس از تحصن دانشجویان آمریکایی در اعتراض به جنایات رژیم صهیونیستی، پلیس آمریکا برای متفرق کردن آنها با خشونت به مقابله با آنها پرداخت
.
تهیه شده در اداره کل رسانه های نوین خبرگزاری تسنیم
انتهای پیام/
بازگشت به صفحه رسانهها
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»